Sau thành công của World Cup 1930, số đội tuyển đăng ký tăng vọt khiến giải lần đầu tiên có vòng loại. Đây là giải đấu duy nhất mà đội chủ nhà cũng phải tham dự vòng loại và đội đương kim vô địch Uruguay không tham dự. Đội tuyển Anh tiếp tục tẩy chay giải đấu. Trong khi đó đội tuyển Ai Cập là đội tuyển quốc gia đầu tiên không thuộc châu Âu hay châu Mỹ tham dự một kỳ World Cup.
World Cup 1934 có sự tổ chức với quy mô vượt trội về điều kiện vật chất so với giải năm 1930 khi có 8 sân vận động được xây mới hay sửa chữa trên toàn nước Ý. Nhưng cũng như Thế vận hội 1936, giải được mang làm công cụ tuyên truyền cho chủ nghĩa Phát xít khiến có đôi chút làm giảm sự thành công của giải.
Đương kim vô địch Uruguay bỏ giải
Tại World Cup 1934, Uruguay đã trở thành nhà ĐKVĐ đầu tiên và duy nhất trong lịch sử không chiến đấu để bảo vệ danh hiệu. Lý do sâu xa được đồn đoán là mối quan hệ Uruguay – Italia đã rạn nứt sau ngày hội bóng đá lớn nhất thế giới lần đầu tiên.
Để thuyết phục Italia dự World Cup 1930, Chủ tịch LĐBĐ Uruguay đã gửi bức điện để thuyết phục người đồng nghiệp ở xứ sở mỳ ống. Nhưng cuối cùng mọi chuyện xôi hỏng bỏng không chỉ vì chiếc bánh pizza. Khi nhân viên thư ký hỏi Chủ tịch LĐBĐ Italia về các bức điện, ông này đang bận ăn pizza nên phẩy tay: “Cứ trả lời là OK hết cho tôi”. Vị Chủ tịch nào có biết câu cuối của bức điện là: “Nếu Italia không dự World Cup, ông đừng nhìn mặt tôi nữa”.
Thêm vào đó, các nhà vô địch thế giới Uruguay cho rằng họ đã bị cả châu Âu khinh thường ở World Cup 1930. Bằng chứng là trong lần tổ chức đầu tiên đó chỉ có bốn nước châu Âu tham gia và có tới ba đội đã bị loại ngay sau vòng bảng. Chính bởi vậy Liên đoàn Bóng đá Uruguay đã quyết định không tham gia kỳ World Cup 1934.
Đội tuyển Anh vẫn từ chối tham dự
Hiệp hội Bóng đá thuộc Liên hiệp vương quốc Anh (Anh, Bắc Ireland, Scotland, Xứ Wales) vẫn từ chối không tham dự World Cup. Trước đó, họ đã rút ra khỏi Liên đoàn Bóng đá quốc tế FIFA và đến giải vô địch thế giới lần thứ hai thì người Anh vẫn chưa chịu trở lại. Nhà bình luận người Pháp, Gabriel Ano đã viết: “Việc những người Anh không muốn tranh tài vì họ muốn tiếp tục để cái huyền thoại về ưu thế bóng đá Anh tồn tại thật lâu, mặc dù trên thực tế lúc đó rất nhiều người đã hoài nghi về sức mạnh bóng đá của đất nước xứ sở sương mù.”
Thể thức thi đấu
Sau thành công rực rỡ của Giải vô địch bóng đá thế giới bóng đá thế giới đầu tiên, giải đấu lần này có tới 32 đội tham gia. Vì vậy, FIFA buộc phải tổ chức thêm vòng sơ loại để chọn ra 16 đội tham dự vòng chung kết. Thể thức của vòng chung kết World Cup 1934 cũng có đôi chút khác biệt so với kỳ World Cup đầu tiên khi các đội bóng thăm chia cặp để đá loại trực tiếp ngay từ đầu, không bốc thăm chia bảng đá vòng tròn một lượt để chọn ra đội lọt vào vòng đấu loại trực tiếp. Nếu trận đấu kết thúc với tỷ số hòa sau 90 phút thi đấu chính thức và 120 phút ở hiệp phụ, hai đội sẽ phải thi đấu lại.
Trận đấu “thú vị” nhất vòng loại diễn ra giữa Mỹ và Mexico. Ban đầu, Mỹ quyết định giả vờ không tham gia giải đấu và nghiễm nhiên Mexico sẽ không phải tham gia vòng loại. Nhưng khi Mexico vừa “chân ướt chân ráo” đến Italia thì Mỹ bất ngờ viết đơn xin dự giải và FIFA buộc hai quốc gia Bắc Mỹ đá play-off với nhau. Trận đấu diễn ra chỉ ba ngày trước khi World Cup 1934 khởi tranh và với việc chủ động hơn, Mỹ đã đánh bại Mexico để có mặt ở vòng chung kết.
Sau khi kết thúc các trận đấu vòng loại, danh sách 16 đội dự vòng chung kết gồm có: Argentina, Áo, Bỉ, Brazil, Tiệp Khắc, Slovakia, Ai Cập, Pháp, Đức, Italia, Hà Lan, Romani, Thuỵ Điển, Tây Ban Nha, Thuỵ Sĩ, Mỹ, Hungary.
Ứng cử viên vô địch
Các đội tuyển Áo, Tiệp Khắc, Italia được coi là ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch ở giải đấu lần này.
Italia được dẫn dắt bởi một trong những HLV giỏi nhất thời đó, Vittorio Pozzo. Hàng thủ của đội quân áo thiên thanh có sự bổ sung của ba cầu thủ mạnh mẽ người Argentina chuyển sang thi đấu là Luis Monti, Raimondo Orsi, Enrico Guaita. Trên hàng công có Giuseppe Meazza – huyền thoại của Inter Milan – luôn là mối đe dọa cho hàng phòng ngự đối phương.
Trong khi đó đội tuyển Áo được dẫn dắt bởi huấn luyện viên huyền thoại Hugo Meisl. Đội hình của họ có ba cầu thủ đẳng cấp thế giới là hậu vệ trái Carl Sesta, tiền vệ giữa Josep Smistik và trung phong có khả năng khôn chiến rất tốt Mathias Sindelar. Trước khi World Cup khởi tranh, đội tuyển Áo đã giành chiến thắng 4-2 trước chính Italia trên sân vận động Turin trong trong một trận đấu giao hữu.
Về phía đội tuyển Tiệp Khắc, ngoài thủ thành vĩ đại Frantisek Planicka ra, còn nổi lên hai tiền đạo lừng danh Oldrich Nejedly và Frantisek Svoboda.
Lần đầu tiên xuất hiện vị trí trung vệ
HLV đội tuyển Đức, Hugo Otto lần đầu tiên đã sử dụng một chiến thuật mới. Ông đã thay đổi đội hình truyền thống 2-3-5 sang đội hình chiến thuật “WM”. Trước kia hai hậu vệ phải đối đầu với ba tiền đạo của đối phương nhưng trong đội hình của Otto, tiền vệ giữa Fritz Szepan lùi sâu hẳn và chơi thiên về phòng ngự. Lịch sử đã gọi đó là vị trí trung vệ đầu tiên.
Đội chủ nhà lại lên ngôi
Đúng như dự đoán, hai ứng cử viên nặng ký Italia và Tiệp Khắc không gặp quá nhiều khó khăn để cùng góp mặt trong trận chung kết. Nếu như Italia vượt qua một ứng cử viên khác cho chức vô địch – đội tuyển Áo với tỷ số sát nút 1-0 thì Tiệp Khắc dễ dàng đánh bại Đức 3-1 bằng cú hattrick của Oldrich Nejedly trong loạt trận bán kết.
Trận chung kết diễn ra ngày 10/6/1934 trên sân vận động Nazionale PNF thành phố Roma, dưới sự chứng kiến của 50.000 khán giả. Trận đấu khởi đầu với ưu thế của Tiệp Khắc. Trong phần lớn thời gian của hiệp 1, các cầu thủ Italia chỉ biết co mình chống đỡ. Nhưng rồi không có đội nào có được ưu thế sau hiệp đấu đầu tiên. Sang đến hiệp hai, Tiệp Khắc có bàn thắng mở tỷ số khi thời gian thi đấu chính thức chỉ còn 19 phút nữa. Từ một tình huống đá phạt góc, bóng tới chân Puc và anh nhanh chân sút tung lưới thủ thành Combi mở tỉ số cho Tiệp Khắc.
Dường như bàn thua đã làm các cầu thủ Italia bừng tỉnh. Tám phút sau khi bị thủng lưới, Orsi có pha đột phá và sút bóng căng xuyên qua hai tay Planicka gỡ hòa cho đội quân áo thiên thanh. Kết thúc thời gian thi đấu chính thức, hai đội hòa nhau với tỷ số 1-1 và sẽ phải thi đấu thêm để phần thắng bại. Bước vào thời gian thi đấu hiệp phụ, Italia tiếp đà hung phấn nâng tỉ số lên 2-1 nhờ công của Schiavo ở phút 96. Đó cũng là bàn thắng quyết định giúp Italia trở thành nhà vô địch World Cup 1934. Như vậy, cả 2 chức vô địch World Cup đầu tiên đều thuộc về các đội chủ nhà.
Những con số đáng chú ý
Số lượng đội tham dự: 32 (vòng chung kết: 16)
Số trận đấu: 17
Tổng số bàn thắng: 70 (4,12 bàn/trận)
Tổng số khán giả: 395.000 (23.235 người/trận)
Vua phá lưới: Oldrich Nejedly(Tiệp Khắc) – 5 bàn
Những sự kiện bên lề thú vị
Luis Monti là cầu thủ duy nhất từng chơi trong hai trận chung kết World Cup cho hai đội tuyển quốc gia khác nhau. Ông khoác áo Argentina trong trận chung kết năm 1930 và chơi cho tuyển Ý trong trận chung kết năm 1934. Atilio Demaria là đồng đội của Monti trong cả hai trận đấu đó.
Thủ thành Zamora của đội tuyển Tây Ban Nha được nhớ đến bởi lòng quả cảm trong trận đấu ở vòng tứ kết. Trận đấu với đội chủ nhà Italia, anh bị gãy ba xương sườn, thân thể bầm tím, nhưng vẫn thi đấu trọn vẹn 120 phút. Zamora đã làm nản lòng tất cả các chân sút của đội tuyển Italia giúp Tây Ban Nha xuất sắc cầm chân chủ nhà với tỷ số 1-1. Sau này Zamora được lấy tên cho giải thưởng Thủ môn xuất sắc nhất của La Liga
Aldo Donelli, người ghi bàn duy nhất của tuyển Mỹ ở giải này, là một cầu thủ bóng bầu dục Mỹ sau này trở thành HLV ở giải nhà nghề NFL.
Ai Cập là đội châu Phi đầu tiên tham dự World Cup. Phải mất 36 năm sau lục địa đen mới có đại diện tiếp theo ở giải vô địch thế giới.
Brazil mất 11 ngày để đi tàu biển tới Italia, nhưng rồi bị loại ngay trong trận đầu tiên dưới tay TBN, đội đã đi tàu cùng tới họ đến dự World Cup.
Trừ trận đá lại giữa Italia – Tây Ban Nha tại tứ kết và trận bán kết Italia – Áo (cùng có tỉ số 1-0), tất cả những trận còn lại (15 trận) ở VCK World Cup 1934 đều có bàn thắng cho cả hai đội.
